W aptece zjawia się Twoja stała pacjentka ze swoim dorosłym synem – Tomaszem. Tomasz ma 24 lata i jest studentem informatyki. Jego mamę zmartwiły pojawiające się u niego w ostatnim tygodniu symptomy, dlatego postanowiła nakłonić go na wizytę w aptece i skonsultowanie zażywanych leków. Tomek od kilku lat choruje na ciężką postać łuszczycy. Obecnie lekarz wdrożył u niego metotreksat w dawce 2,5 mg raz w tygodniu.
fot. Shutterstock
Płeć |
Mężczyzna |
Wiek |
24 lata |
Wzrost |
189 cm |
Waga |
90 kg |
Choroby przewlekłe |
Łuszczyca |
Leki |
Dawkowanie |
---|---|
Methotrexat Ebewe 5 mg |
3-0-0 (w poniedziałek) |
Daivonex krem |
Dwa razy dziennie |
Leki dodatkowe:
Leki |
Dawkowanie |
---|---|
Levoxa 500 mg |
1-0-1 |
Ibuprom zatoki |
1-1-2 |
Otrivin spray 0,1% |
4-5 razy na dobę |
W aptece zjawia się Twoja stała pacjentka ze swoim dorosłym synem – Tomaszem. Tomasz ma 24 lata i jest studentem informatyki. Jego mamę zmartwiły pojawiające się u niego w ostatnim tygodniu symptomy, dlatego postanowiła nakłonić go na wizytę w aptece i skonsultowanie zażywanych leków.
Z wywiadu dowiadujesz się, że:
Tomek od kilku lat choruje na ciężką postać łuszczycy. Obecnie lekarz wdrożył u niego metotreksat w dawce 15 mg raz w tygodniu. Natomiast miejscowo zalecił stosowanie kalcypotriolu w kremie (Daivonex). W ostatnim miesiącu ilość zmian mocno się nasiliła, do tego stopnia, że w ciągu dwóch minionych tygodni pacjent zużył dwa razy więcej kremu niż zazwyczaj.
Poza tym chłopak od dziewięciu dni stosuje antybiotykoterapię w leczeniu ostrego zapalenia zatok. Lekarz przepisał mu lewofloksacynę w dawce 500 mg, co dwanaście godzin. Poza antybiotykiem pacjent stosuje również kupiony na własną rękę ibuprom zatoki – trzy razy dziennie (wieczorem dwie tabletki) oraz xylometazolinę w spray’u do pięciu razy dziennie już od siedemnastu dni (lek ten zaczął stosować zanim udał się do lekarza).
Niepokojące objawy, o których wspominała jego matka, to pojawiające się od kilku dni mdłości, bóle brzucha oraz problemy z łaknieniem, a także bóle głowy i nadmierna senność. Poza tym pomimo leczenia antybiotykiem katar nie ustępuje, a właściwie się nasilił.
Problemy lekowe
Problem |
Przyczyna |
Interwencja |
Istotność |
---|---|---|---|
Reakcja niepożądana leku |
Niewłaściwe połączenie leków – metotreksat i ibuprofen |
Odstawienie ibuprofenu |
Rzeczywisty |
Reakcja niepożądana leku |
Niewłaściwe połączenie leków – lewofloksacyna i ibuprofen |
Odstawienie ibuprofenu |
Potencjalny |
Reakcja niepożądana leku |
Działanie niepożądane kalcypotriolu |
Oznaczenie poziomu wapnia w surowicy, ewentualne odstawienie kremu |
Potencjalny |
Reakcja niepożądana leku |
Niewłaściwe dawkowanie xylometazoliny |
Odstawienie xylometazoliny, płukanie jam nosa roztworem wody morskiej |
Rzeczywisty |
Reakcja niepożądana leku |
Niewłaściwe połączenie leków – xylometazolina i pseudoefedryna |
Odstawienie xylometazoliny |
Potencjalny |
Komentarz
Zgłaszane przez pacjenta niepokojące objawy mogą być efektem nieprawidłowego połączenia dwóch leków – metotreksatu i ibuprofenu. Ich jednoczesne zażywanie prowadzi do wzrostu ryzyka rozwoju objawów toksycznych w wyniku wypierania metotreksatu z jego połączeń z białkami krwi.
Symptomy te mogą być również związane z działaniem niepożądanym kalcypotriolu, który w ostatnich dniach był przez pacjenta używany w zwiększonej dawce – mogło to doprowadzić do wzrostu stężenia wapnia we krwi i pojawienia się hiperakalcemii.
Warto również zwrócić uwagę na niebezpieczne połączenie leków – lewofloksaycyny i ibuprofenu, które to zwiększa ryzyko wystąpienia drgawek u pacjenta.
Nieustępujący katar natomiast jest najprawdopodobniej efektem nieprawidłowego stosowania (nadużywania) xylometazoliny, co doprowadziło do tak zwanego kataru z odbicia związanego z zanikowym zapaleniem błony śluzowej nosa. Poza tym miejscowe leki sympatykomimetyczne nie powinny być stosowane jednocześnie z preparatami doustnymi o takim samym działaniu (pseudoefedryna), ponieważ zwiększa to ryzyko pojawienia się ogólnoustrojowych działań niepożądanych, których na szczęście nie zaobserwowano u pacjenta.
Rozwiązanie
Ze względu na kilka potencjalnych i rzeczywistych interakcji ibuprofenu z innymi przyjmowanymi przez pacjenta lekami (metotreksat oraz lewofloksacyna) zaleca się odstawienie preparatu zawierającego w swoim składzie tę substancję. Tym bardziej, że znajdująca się w nim pseudoefedryna wchodzi również w interakcję ze stosowaną xylometazoliną.
Pacjent powinien również wykonać oznaczenie poziomu wapnia we krwi i w razie stwierdzenia hipercalcemii odstawić lek zawierający kalcypotriol, a następnie skonsultować się z lekarzem prowadzącym celem modyfikacji terapii łuszczycy.
Panu Tomaszowi należy również zalecić odstawienie xylometazoliny w spray’u. Nadmierną wydzielinę najlepiej, aby usuwał przy zastosowaniu roztworu wody morskiej, ewentualnie płukania zatok. W razie dalszych objawów powinien udać się na kontrolną wizytę do lekarza laryngologa.
Bibliografia
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Methotrexat Ebewe 04/2013
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Ibuprom Zatoki 10/2016
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Otrivin areozol 08/2011
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Daivonex 12/2007
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Levoxa 12/2011
- Shen S et al. Zastosowanie metotreksatu w dermatologii – przegląd piśmiennictwa. Dermatologia po Dyplomie 2012; 6: 4-27
- Maciejewska J. Łuszczyca. Medycyna Praktyczna; https://dermatologia.mp.pl/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca (data wejścia 8-12-2017)
Brak komentarzy