Przegląd lekowy #16 – rozwiązanie

W aptece zjawia się Twoja stała pacjentka ze swoim dorosłym synem – Tomaszem. Tomasz ma 24 lata i jest studentem informatyki. Jego mamę zmartwiły pojawiające się u niego w ostatnim tygodniu symptomy, dlatego postanowiła nakłonić go na wizytę w aptece i skonsultowanie zażywanych leków. Tomek od kilku lat choruje na ciężką postać łuszczycy. Obecnie lekarz wdrożył u niego metotreksat w dawce 2,5 mg raz w tygodniu.

 fot. Shutterstock 

Leki dodatkowe:

W aptece zjawia się Twoja stała pacjentka ze swoim dorosłym synem – Tomaszem. Tomasz ma 24 lata i jest studentem informatyki. Jego mamę zmartwiły pojawiające się u niego w ostatnim tygodniu symptomy, dlatego postanowiła nakłonić go na wizytę w aptece i skonsultowanie zażywanych leków.

Z wywiadu dowiadujesz się, że:

Tomek od kilku lat choruje na ciężką postać łuszczycy. Obecnie lekarz wdrożył u niego metotreksat w dawce 15 mg raz w tygodniu. Natomiast miejscowo zalecił stosowanie kalcypotriolu w kremie (Daivonex). W ostatnim miesiącu ilość zmian mocno się nasiliła, do tego stopnia, że w ciągu dwóch minionych tygodni pacjent zużył dwa razy więcej kremu niż zazwyczaj.

Poza tym chłopak od dziewięciu dni stosuje antybiotykoterapię w leczeniu ostrego zapalenia zatok. Lekarz przepisał mu lewofloksacynę w dawce 500 mg, co dwanaście godzin. Poza antybiotykiem pacjent stosuje również kupiony na własną rękę ibuprom zatoki – trzy razy dziennie (wieczorem dwie tabletki) oraz xylometazolinę w spray’u do pięciu razy dziennie już od siedemnastu dni (lek ten zaczął stosować zanim udał się do lekarza).

Niepokojące objawy, o których wspominała jego matka, to pojawiające się od kilku dni mdłości, bóle brzucha oraz problemy z łaknieniem, a także bóle głowy i nadmierna senność. Poza tym pomimo leczenia antybiotykiem katar nie ustępuje, a właściwie się nasilił.

Problemy lekowe

Komentarz

Zgłaszane przez pacjenta niepokojące objawy mogą być efektem nieprawidłowego połączenia dwóch leków – metotreksatu i ibuprofenu. Ich jednoczesne zażywanie prowadzi do wzrostu ryzyka rozwoju objawów toksycznych w wyniku wypierania metotreksatu z jego połączeń z białkami krwi.

Symptomy te mogą być również związane z działaniem niepożądanym kalcypotriolu, który w ostatnich dniach był przez pacjenta używany w zwiększonej dawce – mogło to doprowadzić do wzrostu stężenia wapnia we krwi i pojawienia się hiperakalcemii.

Warto również zwrócić uwagę na niebezpieczne połączenie leków – lewofloksaycyny i ibuprofenu, które to zwiększa ryzyko wystąpienia drgawek u pacjenta.

Nieustępujący katar natomiast jest najprawdopodobniej efektem nieprawidłowego stosowania (nadużywania) xylometazoliny, co doprowadziło do tak zwanego kataru z odbicia związanego z zanikowym zapaleniem błony śluzowej nosa. Poza tym miejscowe leki sympatykomimetyczne nie powinny być stosowane jednocześnie z preparatami doustnymi o takim samym działaniu (pseudoefedryna), ponieważ zwiększa to ryzyko pojawienia się ogólnoustrojowych działań niepożądanych, których na szczęście nie zaobserwowano u pacjenta.

Rozwiązanie

Ze względu na kilka potencjalnych i rzeczywistych interakcji ibuprofenu z innymi przyjmowanymi przez pacjenta lekami (metotreksat oraz lewofloksacyna) zaleca się odstawienie preparatu zawierającego w swoim składzie tę substancję. Tym bardziej, że znajdująca się w nim pseudoefedryna wchodzi również w interakcję ze stosowaną xylometazoliną.

Pacjent powinien również wykonać oznaczenie poziomu wapnia we krwi i w razie stwierdzenia hipercalcemii odstawić lek zawierający kalcypotriol, a następnie skonsultować się z lekarzem prowadzącym celem modyfikacji terapii łuszczycy.

Panu Tomaszowi należy również zalecić odstawienie xylometazoliny w spray’u. Nadmierną wydzielinę najlepiej, aby usuwał przy zastosowaniu roztworu wody morskiej, ewentualnie płukania zatok. W razie dalszych objawów powinien udać się na kontrolną wizytę do lekarza laryngologa.

Bibliografia

1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Methotrexat Ebewe 04/2013
2. Charakterystyka Produktu Leczniczego Ibuprom Zatoki 10/2016
3. Charakterystyka Produktu Leczniczego Otrivin areozol 08/2011
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Daivonex 12/2007
5. Charakterystyka Produktu Leczniczego Levoxa 12/2011
6. Shen S et al. Zastosowanie metotreksatu w dermatologii – przegląd piśmiennictwa. Dermatologia po Dyplomie 2012; 6: 4-27
7. Maciejewska J. Łuszczyca. Medycyna Praktyczna; https://dermatologia.mp.pl/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca (data wejścia 8-12-2017)