Dlaczego pacjenci cierpią ból – opioidofobia

fot. shutterstock

80% populacji świata otrzymuje niedostateczne leczenie przeciwbólowe. Poza tym, większość ludzi nie ma dostępu do leczenia paliatywnego. Dziesiątki milionów ludzi cierpi na bóle o średnim i silnym natężeniu nie związane z nowotworem. Żeby móc go uśmierzyć często potrzebują leków opioidowych.

Na nieuzasadnione cierpienie co roku na świecie narażonych jest:

Statystki dotyczące bólu i jego leczenia zatrważające. Aż jeden na pięciu Europejczyków cierpi z powodu bólu przewlekłego, 35 proc. doświadcza bólu każdego dnia. Aż 16 proc. twierdzi, że są dni, w których chcieliby umrzeć z powodu bólu. Aż 40% pacjentów nie osiągnęło satysfakcjonującej kontroli bólu i tylko 2 proc. zostało skierowanych do specjalistycznej poradni leczenia bólu. Poza tym aż 28 proc. pacjentów twierdziło, że lekarze nie wiedzieli jak sobie poradzić z ich bólem. Kolejną konsekwencją jest depresja spowodowana bólem, która dotyka nawet 21 proc. cierpiących. Polscy pacjenci niestety słyszą, że rak musi boleć albo, że muszą nauczyć się z tym żyć.

Po publikacji przez WHO drabiny analgetycznej znacząco wzrosło globalne stosowanie leków opioidowych. Jednak zmiana ta dotyczyła ograniczonej ilości państw – głównie wysoko rozwiniętych. Pomimo zmian standardów leczenia 80% światowej populacji nie ma dostępu do morfiny, jako środka uśmierzającego silny ból.

Choć zmiana dotyczyła Europy, to ominęła Polskę, gdyż stosuje się u nas pięciokrotnie mniej leków opioidowych niż w Niemczech. Statystyki użycia leków opioidowych plasują nas zdecydowanie poniżej średniego europejskiego i światowego zużycia tych substancji. Jedynymi lekami, które są stosowane w Polsce częściej to fentanyl, petydyna i morfina. Fentanyl stosowany jest nieco powyżej średniej światowej, ale dużo poniżej średniej europejskiej. Zużycie petydyny jest wyższe od średniej światowej i europejskiej, a stosowanie morfiny w Polsce jest na poziomie średniej światowej.

Ministerstwo Zdrowia podjęło pewne kroki, żeby to zmienić. W 2012 roku nastąpiła w Polsce zmiana w wyglądzie recept na najsilniejsze leki przeciwbólowe. Przestały one mieć inny kolor, w celu zmniejszenia stygmatyzacji chorych. Jednak według specjalistów i pacjentów to wciąż za mało. Największym problemem związanym z brakiem skutecznego leczenia opioidami są obawy i brak wiedzy – głównie ze strony lekarzy, ale też pacjentów i farmaceutów.

To jest pierwsza część artykułu. Następna wkrótce.

Bibliografia

1. Stosowanie opioidowych terapii przeciwbólowych w Polsce – debata ekspercka w Ministerstwie Zdrowia – http://www.mz.gov.pl/dla-mediow/informacje-prasowe/stosowanie-opioidowych-terapii-przeciwbolowych-w-polsce-debata-ekspercka-w-ministerstwie-zdrowia/stosowanie-opioidowych-terapii-przeciwbolowych-w-polsce-debata-ekspercka-w-ministerstwie-zdrowia
2. Dobrogowski J. i wsp. „Stanowisko dotyczące postępowania przeciwbólowego u chorych na nowotwory”, Onkologia w Praktyce Klinicznej 2009, tom 5, nr 2, 55–68
3. Abdulla A, Adams N, Bone M, Elliott AM, Gaffin J, Jones D, Knaggs R, Martin D, Sampson L, Schofield P; British Geriatric Society. Guidance on the management of pain in older people. Age Ageing. 2013 Mar;42 Suppl 1:i1-57. doi: 10.1093/ageing/afs200.
4. Wywiad dr Jadwigą Pyszkowską, Prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej. http://wygrajmyzbolem.pl/dostep-do-lekow-opioidowych-sama-zmiana-koloru-recepty-nie-wystarczy/
5. PAP/Rynek zdrowia: “Eksperci: należy częściej przepisywać opioidowe leki przeciwbólowe”. http://www.rynekzdrowia.pl/Farmacja/Eksperci-nalezy-czesciej-przepisywac-opioidowe-leki-przeciwbolowe,138561,6.html
6. Franceschi F, Iacomini P, Marsiliani D, Cordischi C, Antonini EF, Alesi A, Giacobelli D, Zuccalà G. Safety and efficacy of the combination acetaminophen-codeine in the treatment of pain of different origin. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2013 Aug;17(16):2129-35.