Case study – pacjentka z nietypową infekcją w aptece

Leki

Wywiad

Pani Olga jest 61-letnią nauczycielką, obecnie już na emeryturze. Choruje na nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemię i nietrzymanie moczu. Regularnie realizuje u Ciebie recepty. W zeszłym tygodniu była w aptece wykupić 1 opakowanie leku Co-Amlessa. 

Informacje Cię,  że wykryto u niej koronawirusa. 

Pani Olga była na 35 urodzinach córki w ostatni piątek. W czasie urodzin mąż córki zaczął się gorzej czuć, ale nic poważnego mu nie dolegało. Niestety następnego dnia pojawiły się u niego gorączka (ponad 38 stopni C), utrata węchu i kaszel. Został skierowany na test w kierunku COVID, którego wynik okazał się pozytywny. Pani Olga dostała polecenie poddania się kwarantannie. Dwa dni temu pojawiły się u niej takie same objawy, jak u zięcia. Wynik testu na obecność koronawirusa również okazał się dodatni. Poza tym przebieg choroby u pacjentki jest łagodny. Obecnie jest pod zdalną kontrolą lekarza i nie wymaga hospitalizacji. 

Pani Olga zdenerwowała się sytuacją i zaczęła stosować hydroksyzynę 25 mg na uspokojenie, którą znalazła w zapasach leków. Poza tym pyta Cię o to czy może stosować Theraflu ExtraGrip na gorączkę. 

Pacjentka zgłasza też, że niedawno pojawiły się u niej problemy z koncentracją i pamięcią. Martwi się czy nie zaczęła się u niej demencja. 

Zdajesz sobie sprawę, że pani Olga była u Ciebie ostatnio w poniedziałek w zeszłym tygodniu. W aptece spędziła do 10 minut, bo nie było kolejki i odbierała tylko jeden lek. Ponadto zarówno ona, jak i pracownicy apteki byli cały czas w maseczkach. 

Problemy lekowe

Komentarz

Po pierwsze zalecasz pani Julii odstawienie hydroksyzyny. Nie powinna stosować żadnych leków bez konsultacji z lekarzem. 

Odradzasz też stosowanie Theraflu ExtraGrip. Jest to preparat złożony, może powodować senność i nie jest polecany u osób starszych [1,2]. 

Poza tym próbujesz się dodzwonić do SANEPIDu. Po 4 godzinach czekania na połączenie  okazuje się, że niepotrzebnie dzwoniłaś. Pani Olga w momencie kiedy przyszła do apteki jeszcze nie była zakażona. Poza tym jej wizyta trwała poniżej 15 minut i wszyscy byli w maseczkach. 

Naukowcy uznali, że jeżeli kontakt z osobą zarażoną koronawirusem trwał poniżej 15 minut i był w odległości większej niż 2 metry, w zamkniętym pomieszczeniu, to ryzyko zakażenia jest niewielkie [3,4,7].  

Ponadto WHO zaleca stosowanie maseczek medycznych przez wszystkich pracowników ochrony zdrowia. Pozwala to zmniejszyć ryzyko zarażenia [4,7]. Nosząc maseczki medyczne w aptece i skracając czas pobytu pacjentów w pomieszczeniu (na tyle na ile to możliwe) zwiększamy bezpieczeństwo swoje i pacjentów. Ponadto zmniejszamy ryzyko, że zostaniemy skierowani na kwarantannę [3]. 

Hydroksyzyna jest lekiem uspokajającym i przeciwlękowym, który posiada też właściwości cholinolityczne. W tym ostatnim tkwi problem. Pani Olga stosuje już solifenacynę, która też ma takie działanie. To połączenie może powodować problemy z koncentracją, demencję, czy splątanie. Pacjentka zgłasza gorsze samopoczucie i problemy z pamięcią. Prawdopodobnie wynika to z zastosowania równocześnie tych dwóch substancji. W związku z tym hydroksyzyna nie jest właściwym lekiem dla pani Olgi [1, 2].

Dodatkowo pacjentka chce stosować Theraflu Extragrip, który zawiera feniraminę. Jest to lek przeciwhistaminowy 1 generacji, który działa sedatywnie, ale też antycholinergicznie. Dlatego też nie powinna stosować tego leku [1, 2]. Warto zwrócić uwagę na to, jakie preparaty na przeziębienie stosują seniorzy, wiele preparatów złożonych będzie wchodziło w interakcje ze stosowanymi już lekami. W przypadku pani Olgi i innych starszych osób, najlepiej jest zastosować proste leki przeciwgorączkowe jak paracetamol lub ibuprofen (o ile nie występują przeciwwskazania do ich stosowania) [9].

 Bibliografia:

1. American Geriatrics Society 2015 Updated Beers Criteria for Potentially Inappropriate Medication Use in Older Adults. J Am Geriatr Soc. 2015 Nov;63(11):2227-46
2. O’Mahony D, O’Sullivan D, Byrne S, O’Connor MN, Ryan C, Gallagher P. STOPP/START criteria for potentially inappropriate prescribing in older people: version 2 [published correction appears in Age Ageing. 2018 May 1;47(3):489]. Age Ageing. 2015;44(2):213–218. doi:10.1093/ageing/afu145
3. Ochrona przed koronawirusem – Koronawirus: informacje i zalecenia – Portal
4. Rymer W., Wroczyńska A., Matkowska-Kocjan A.: COVID-19 – aktualny stan wiedzy. Med. Prakt., 2020; 3: 102–121 Kogo należy uznać za „osobę z kontaktu” i jakie należy wdrożyć wobec niej postępowanie?
5. Q&A: Hydroxychloroquine and COVID-19
6. Targeted Update: Safety and efficacy of hydroxychloroquine or chloroquine for treatment of COVID-19
7. Advice on the use of masks in the context of COVID-19: interim guidance
8. Hydroksyzyna – opis substancji – https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=379
9. Leczenie COVID-19 – aktualizacja wytycznych National Institutes of Health (USA). Med. Prakt., 2020; 7-8: 52–58 Leczenie COVID-19 – aktualizacja wytycznych National Institutes of Health (USA)